Vrij zijn

De inleider rondde zijn verhaal af en nodigde de spreker uit naar voren te komen. De 92-jarige Paul de Blot, Honorair Hoogleraar Business Spiritualiteit aan de Nyenrode Business Universiteit, stond op en liep voorzichtig naar de tribune waar het publiek zat. Geen bescherming van een katheder; het leek alsof hij zijn fragiliteit én sterkte onverhuld wilde laten zien.
“Het is angst die ons weerhoudt van succes”, zo begon hij. “En de ergste ervan is de doodangst”.  In weerwil van de ernst van zijn boodschap zag je de opgeruimdheid op het gezicht van een man die weet dat hij niet meer bang is. Zijn persoonlijke geschiedenis met vijf zware jaren in een Japans krijgsgevangenenkamp zou hem overigens reden genoeg gegeven kunnen hebben om bang te zijn en bang te blijven. Dat het hem gelukt was niet in angst te blijven hangen was, zo vertelde hij, te danken aan vriendschap. “Angst wordt opgeheven door vriendschap. Niemand heeft het kamp overleeft die geen vrienden had”. Hij vertelde dat de levenskracht van een andere gevangene hem had doen besluiten te willen blijven leven en de dankbaarheid in de ogen van een stervende die hij verzorgd had hem steviger in dat besluit had gemaakt.
In dat leven is het zaak oog te blijven houden voor de mooie, vaak kleine dingen - die naast alle narigheid waar dikwijls meer aandacht voor is - ook plaats vinden. Het zijn, zo stelt De Bot, juist de herinneringen aan de mooie momenten in het leven die een remedie vormen tegen angst. Maar ook van de zwarte bladzijden uit je levensboek kun je leren (“leer van je eigen leven”) om je innerlijke leiderschap te ontwikkelen.
Daarbij helpen 5 eenvoudige vragen

• Wie ben ik?
• Wat wil ik (wat is mijn droom)?
• Wat wil ik doen?
• Voor wie wil ik dat doen?
• Met wie wil ik dan doen?

 
De laatste vragen maken wel duidelijk dat ‘de ander’ een belangrijke rol speelt bij het ontwikkelen van die vorm van leiderschap, of zoals je ook kunt zeggen, bij de versterking van je professionele identiteit.
 
Toen Paul de Blot aan het eind van zijn lezing vertelde dat hij onlangs met zangles was gestart en in een geïmproviseerde, van eigen tekst voorziene aria uitbarstte, liet hij zien waar een sterke professionele identiteit toe kan leiden: totale vrijheid. Vrijheid die niet draait om de manifestatie van het eigen ego, die gaat altijd ten koste van anderen. Maar vrijheid die in verbinding met de ander is:  voldoende weet hebben van jezelf om met vertrouwen de onvoorspelbare reactie van de ander af te kunnen wachten. En het daar mee te doen. Luisteren, proeven, niet meteen oordelen.
“Was het goed?”, vroeg hij na afloop zachtjes, maar voldoende hoorbaar voor het publiek, aan de inleider. Deze knikte hem bemoedigend toe, maar vermoedelijk wist hij het zelf al. Zijn levenslus en wijze woorden hadden energie en veel vrolijkheid losgemaakt. En die had hij vast gevoeld.
 
Misschien is, zo bedacht ik me, Paul de Blot wel de belichaming van de opdracht aan mezelf die mijn  leven lang duurt:
Voel je steeds (voldoende) vrij om je plek in te nemen, de ruimte om je heen te ervaren, je toe te staan dat je er mag zijn,
je kracht te kennen, weet te hebben van je zwaktes,
vrede te hebben met wat je is overkomen, met de keuzes die je hebt gemaakt, met wat er beter had gekund,
het oordeel van anderen wel serieus nemen, maar je er niet door te laten leiden.
Kortom, jezelf te zijn in verbinding met anderen, je professie, je werkomgeving.

Hoe vrij voel jij je? Waar heeft dat mee te maken?
Wanneer voelde jij je echt vrij? Waardoor kwam dat?